Een kwestie van visie en volhouden

Aquapunctuur is de optimale benutting, aanpassing en beheer van binnenlandse waterwegen en hun waterfronten. Dit ten dienste van veiligheid tegen overstromingen, bevaarbaarheid, economie, werkgelegenheid en leefbaarheid. Inclusief kwaliteit, milieu, natuur en landschap. Prof.dr. ir. Ronald Waterman noemt dat de basis van ontwikkeling van waterwegen en hun aangrenzende gebieden.

In dit geheel speelt de gedeelde waarde van cultuur en natuurhistorie langs binnenlands vaarwater voor economie, werkgelegenheid en vestigingsklimaat een belangrijke rol.
De vaarwegen spelen een cruciale verbindende rol tussen regio’s en gemeenten. En meer specifiek tussen vijf O’s : overheden, onderwijs, onderzoek, ondernemingen en omgeving (samenleving, milieu, natuur en landschap). Het zijn uiteindelijk de mensen die samenwerking moeten bewerkstelligen.

Een belangrijk instrument om het gestelde doel te bereiken is een vergelijkende maatschappelijk kostenbatenanalyse gebaseerd op het aquapunctuur model. “Mijn ervaring is dat als je heel helder en doordacht communiceert je de belemmeringen wegneemt. Want die komen door misverstanden, onduidelijkheden of onzekerheden,” stelt Waterman. “Het is een kwestie van heel lang volhouden en voorbeelden laten zien. Je moet hierbij altijd uitgaan van de gebruikers en inhoud.”
Hij somt op: “Bij de ontwikkeling van vaarwegen kennen we zes (potentiële) gebruikersgroepen: de beroepsvaart (goederen en personenvervoer), toeristische motorboating, watersport (kanoen, roeien, zwemmen, zeilen, raften en ook langs het water, zoals wandelen, vissen, hardlopen, fietsen). Daarnaast nodigt water een vierde gebruikersgroep uit, de special events (historische schepen, varend corso, varend erfgoed, concert op water, sail) en vormen de bewoners/bezoekers van waterfronten en bedrijven aan de waterfronten (werf, watersportwinkel, horeca) een belangrijke gebruikersgroep. Tot slot kennen we de flora en fauna op de waterbodem, in de waterkolom en de wateroevers.”

Hij wijst erop dat water stroomt langs stad en land waarbij gebruikers te maken krijgen met karakteristieken van stad en land (cultuurhistorische waarde) musea, stuwen, sluizen, bruggen, boerderijen, molens, koeien, tulpen, met moderne steden en historische stadskernen. “Water stroomt uiteindelijk uit in zee, waar we de kustverdediging zien, de Maeslandkering, Building with Nature (duinen en stranden) en verbinding tussen zee en inland waterways via sluis, overtoom, jachthaven enz.”

Voor het optimaal recreatief en duurzaam benutten zijn fysieke maatregelen nodig: hoogte van bruggen boven water, baggerdiepte, aquaduct (a4 onder de Gaag, Ringvaart, A12), het aanpassen of vergroten van een sluis, afstemming van openings- en sluitingstijden, drainage en irrigatie (waterafvoer en watertoevoer). Daarnaast is ook afvalwaterzuivering (Europese regel), peilregulering (gemalen, stuwen). En ook oeverprotectie binnen Waterframework Directive.
Diverse soorten steigers en kades met aanmeerplekken stimuleren het gebruik van het water en bezoek langs het water.

Voor de uitvoering hecht Waterman veel waarde aan de ‘triple helix’ aanpak (education, research, entrepreneurs, environment, governmental organisations). De waterschappen, gemeenten en provincies hebben hierin een belangrijke rol. Het helpt om stad en land te verbinden en om mensen het eeuwenoude en nog immer noodzakelijke watersysteem te ervaren. Het draagt bij aan de awareness en het commitment met het systeem en haar organisatie.